Prof. Dr. Egemen ALTAN
Ortopedi ve Travmatoloji
Omuz-Dirsek-El Cerrahisi /
Diz-Kalça Artroskopisi ve Spor Cerrahisi
Başparmak Kök Ekleminde Kireçlenme (Osteoartrit)
Nedir?
Başparmağın kök kısmındaki eklem, karpometakarpal eklem olarak adlandırılır ve diğer tüm canlılardan farklı olarak başparmağın dönme hareketi yapmasına olanak sağlar. Normal bir eklemde kıkırdak her iki kemiğin uçları üzerini kaplar ve kaygan bir zemin üzerinde ağrısız hareketi sağlar. Kireçlenme olan bir eklemde ise kıkırdakta bozulma söz konusudur ve pürüzlü yüzeyler arasında sürtünme meydana gelir. Böylece başparmağın kök kısmında sıkma ve kavrama hareketi sırasında ağrı ortaya çıkar. Bu durum özellikle sıkma gücünde azalmaya da neden olabilir.
Sebebi?
Bu eklem elin normal kullanımı sırasında aşınmaya ve eklem çevresinde bozulmalara maruz kalabilir. Bu eklemde kireçlenme görülmesi vücudunuzdaki diğer eklemlerde de kireçlenme ortaya çıkacağı anlamına gelmez. Eskiden geçirilmiş olan travmalar ve zorlamalar osteoartrit riskini arttırmaktadır.
Tanı nasıl koyulur?
Başparmakta ve kök kısmında ağrı olması klinik tabloda sıklıkla görülür. Genellikle belirtileri doğrulamak amacı ile doktorunuz röntgen çekilmesini isteyebilir.
Tedavisi nasıldır?
Şikayetler özellikle başlangıç döneminde bu eklemi dinlendirerek azalabilir. Ancak ilerleme olursa anti-inflamatuar ilaçlar (hap-krem), egzersiz, koruyucu ateller ve kortizon enjeksiyonları ağrıyı azaltmak için kullanılabilir. Daha ilerlemiş hastalarda doktorunuzun da önerisi ile eklemin yeniden şekillendirilmesi gerekebilir. Cerrahideki asıl amaç ağrıyı ortadan kaldırarak hareketi korumak ve ilerleyici güçsüzlük ve deformiteyi engellemektir.
İPUÇLARI
Yazarken: Ucu 1mm’den kalın sıvı bazlı mürekkepli kalemler ya da jel uçlu kalemlerin kullanımı önerilir. Bu tür kalemler ile yazı yazarken baskı azaltılabilir.
Sapı daha kalın kalemler ile de kalemi sıkma ihtiyacı azaltılabilir.
Sert yüzeyler üzerinde yazmak yerine yumuşak zemin üzerinde yazı yazılmalıdır.
İmkan varsa yazmak yerine klavye kullanınız.
Kavanoz:
Y şekilli kavanoz kapakları işinizi kolaylaştıracaktır. Yine düğmeli açma-kapama mekanizmasına sahip kapaklar kullanılabilir.
Diş fırçası tutmak:
Parmak eklemlerinizi korumak için cisimleri sıkı tutmaya çalışmayın. Diş fırçanızın arka kısmını kauçuk ya da süngerden yapılmış olmasını tercih ediniz. Elektrikli fırçaları tercih edebilirsiniz ve böylece daha az kuvvet uygularsınız.
Dergi tutma:
Kitap ya da dergi okurken mümkün olduğunca cisimleri avcunuz ile tutmaya çalışın. Bu elinizdeki büyük eklemleri bükmenizi engelleyerek parmak eklemlerinizi düz tutmanızı sağlayacaktır.
Musluk kullanımı:
Geniş açma-kapamalar ya da indirip kaldırma mekanizmaları yardımcı olacaktır.
Örgü örme:
Sık ara verme koşulu ile yapılabilir.
Tava vb. tutma:
Yükü dağıtmak için 2 saplı tavalar tercih edilmelidir.
Hastanın durumuna ve kireçlenmenin düzeyine göre uygulanabilecek cerrahi operasyonlar:
Trapezektomi: Başparmağın kök kısmında bulunan kireçlenmiş eklem yüzlerinden birisinin çıkarılmasıdır. Trapezium isimli küçük bir kemik çıkartılır. Bazı durumlarda bir kiriş (tendon) kullanılarak eklem stabilize edilmeye çalışılır.
Eklemin dondurulması: Trapezium önündeki kemikle birbirine dondurulur. Daha sıklıkla ağır işler ile ilgilenenlerde uygulanabilir.
Denervasyon: Eklemin çevresindeki küçük duyu sinirleri çıkartılarak ağrı ortadan kaldırılabilir.
Eklemin değiştirilmesi: Kireçlenme ile bozulmuş eklem yapay bir eklem ile değiştirilir.
Sorulara cevaplar
Ne tür bir anestezi alacağım?
Sıklıkla genel anestezi altında (uyuyor olacaksınız) bu işlemler uygulanmaktadır. Alternatif olarak anestezistiniz sadece kolunuzu uyuşturmayı önerebilir.
Yara izi olacak mı?
Başparmak kök kısmında yaklaşık 3-4 cm lik bir yara izi olacaktır.
Tedavilerin başarısı nedir?
Cerrahi dışı tedavilerden bir çok hasta fayda görmektedir. Eğer bu rahatsızlıklar devam ederse bu durumda cerrahi tedavi gerekebilir. En iyi cerrahi yöntem her hastada değişkenlik gösterebilir. Doktorunuz ile her yöntemin avantaj ve dezavantajlarını görüşebilirsiniz. Ayrıca parmağınız fizyoterapiye başlamadan önce 6 hafta kadar süre ile korunmalıdır.
Ne zaman araba sürebilirim?
Cerrahiden sonra yaklaşık olarak 6 hafta kadar süre ile araç kullanamayacaksınız.
İşten ne kadar uzak kalacağım?
Çalıştığınız işin şekline göre işten 3 hafta ile 3 ay arasında uzak kalabilirsiniz.
Takip
Cerrahiden sonra ilk 2 haftada plastik bir alçı kullanmanız gerekecek. Ardından dikişleriniz alınacaktır. Uygulanacak prosedüre bağlı olarak, başparmağınız bir kaç hafta daha atel içerisinde kalacaktır.
Tedavi almazsam ne olabilir?
Şikayetlerinizin ne kadarı ile başa çıkabileceğinizi ancak siz bilebilirsiniz. Bu durum günlük hayat kalitenizi etkileyecektir ve zamanla yavaş da olsa daha kötüye gidebilir. Uzun dönemde başparmağınız zayıflayabilir sertlik artabilir ve daha fazla ağrıya sebep olabilir.
Prof.Dr.Egemen Altan
0505 477 0333